Oppstoda og vitenskap

For mange er læra om oppstoda den største støytesteinen i møte med kristendommen. All menneskeleg erfaring seier oss at døden er irreversibel. Er ein død, så er alt liv borte. Så kjem kristendommen og hevdar det er mogeleg å stå opp att etter at ein er død! Ulogisk, ut frå all vitskapleg tenking.

Likevel er dette hovudpunktet i kristendommen. Viss ikkje Jesus har stått opp att frå døden, er all kristendom bortkasta, og vi som kallar oss kristne, dei største tåpene av alle. Slik er det vel mange ser på oss også, fordi ein ikkje reknar med oppstoda.

Spørsmålet blir difor: Kan oppstoda verkeleg ha skjedd? Kan Jesus ha stått opp att, trass i det umoglege i ein slik påstand? Eg kom over ein kronikk i Aftenposten i dag, der professor Janne Haaland Matlary reflekterer rundt akkurat dette spørsmålet. Her presenterer ho svært kloke tankar rundt spørsmålet, og set ord på ein del av dei tankane eg sjølv har kring dette spørsmålet.

Hovudsakleg meinar eg oppstoda er svært mogeleg, trass i at ein ikkje kan bevise den vitskapleg. Eg føreset trua på ein allmektig og skapande Gud, som har forma jorda og tilført alle naturlovene. Eg trur det var Gud som skapte gravitasjonskreftene, at det var Gud som sette fotosyntesen i gong, at det var Gud som bygde saman atomstrukturar, molekylstrukturar og cellestrukturar. Eg trur Gud bygde heile universet frå grunnen av, tilførte det orden og lovmessigheit, og konstruerte eit samspel så komplisert at det umogleg kan vere tilfeldig.

Gud har altså den heile og totale kunnskapen om universet, sidan han har laga det. Han veit kva som er utanfor vårt univers. Han veit kva som finst inni kvarkane i atoma. Han veit kvifor alle ting vert dregne mot kvarandre ved gravitasjon. Han har svaret på alle dei vitskaplege spørsmåla som vi endå ikkje har løyst. Han veit til og med svara på alle dei spørsmåla som endå ikkje er stilte! Eg trur Gud er ein meisterbyggjar, ein organisator av dei sjeldne (faktisk eineståande!). Og eg er utruleg glad for at han ikkje skreiv ei bok som han kalla "Slik fungerer alle naturlovene", slik at vi fekk fasitsvara opp i handa. I staden skapte han oss med ein ufatteleg komplisert hjerne, med evner til logisk tenking og forsking, og ei trong til å finne ut av verda. Takk, Gud, for at du skapte evna til å tenkje!

Denne Gud, med den fulle oversikten, skulle det ikkje kunne vere mogleg at han kjenner til lover som vi ikkje ein gong har tenkt på? Skulle det ikkje vere mogleg for han å vinne over døden, han som kjenner alt og veit alt? Eg trur Gud er mykje større enn alle våre tankar, same kor kloke dei skulle vere. For Gud er det inga sak å gå ut av dødsriket, og komme tilbake med ein herleggjort og forvandla kropp.

For våre hjernar er oppstoda umogleg. Vil det seie at den er umogleg for Gud?

Det som er bra

Gårsdagens innlegg vart eit einaste langt sukk. I dag tenkte eg at eg skulle snu flisa, og sjå på alle dei positive sidene ved kyrkja og kristenliv i Noreg. Eg kan sjølvsagt ikkje nemne alt, det er jo så mykje bra som skjer. Nok ein gong må eg ta utgangspunkt i eigne erfaringar og kunnskapar. Eg veit sjølvsagt lite om det andre opplever.

Eg vil begynne med bibelskulane. Bildøy, Grimstad, Acta, Fjellhaug, Fjelltun, Fjellheim osv. Det er så mange gode skular med dyktige og fokuserte lærarar. Sjølv kjenner eg best til bibelskulen på Bildøy utanfor Bergen. Dyktige lærarar som gjorde alt dei kunne for å gje oss unge håpefulle god innsikt i Bibelen og trua. Eit uvurderleg år, og slik opplever nok mange det.

Vidare har vi mange vidaregåande skular med kristent verdigrunnlag og ein stab som ynskjer å formidle kristenlivet til elevane. Mange ungdommar får på desse internatskulane møte andre truande ungdommar i eit trygt miljø. Her får ein regelmessig påfylling for trua. Viss ein vil. (Mange meinar dette er getto-skular, men om lag halvparten av dei som går på skulane er ikkje-truande. Det vil seie at fordelinga truande/ikkje-truande er annleis enn i samfunnet elles, men elles er det mykje likt.)

Så har vi mange misjonsorganisasjonar, som driv arbeid blant både barn, unge og vaksne, og som sender ut misjonærar til andre kulturar. Her driv dei både humanitært og forkynnande arbeid. Eksempel på dette er NLM, Normisjon, Misjonsalliansen, IMF. Sistnemnte sender ikkje ut misjonærar, men driv eit stort og viktig arbeid for blant anna barn og ungdom på mange leirstadar og lokallag.

Av andre organisasjonar, kan eg nemne KRIK, Søndagsskulen og NKSS (Laget).

Frelsesarmeen er eit kyrkjesamfunn med tydeleg profil, og eit utstrakt hjelpearbeid blant dei svakaste i samfunnet.

Norea radio og eit tital lokalradioar over heile landet, som kvar dag formidlar Guds ord inn i heimane.

Alle dei frivillige som gir av tida si til leirar, barnelag og foreningar, ungdomsklubbar og møter.

Alle trufaste besteforeldre og foreldre som kvar dag foldar hendene sine i bøn for born, borneborn og andre, og som dagleg deler Guds ord med borna sine.

Alle prestar som viser sjelesørgerisk omsorg for gamle og sjuke, som kvar søndag leiar kyrkjelyden i gudtenesta, og som døyper borna og deler ut brød og vin ved nattverdbordet.

Alle dei som kvar morgon ynskjer å ta sitt kors opp og fylgje Jesus, alle dei som ynskjer å dele trua si med andre. Alle dei som kvar kveld ber om nåde for dagens feiltrinn.

Alle dei som forsøker å elske sine medmenneske slik Jesus gjer.

Alle dei som elskar Jesus.

Trist utvikling

Det er leit å sjå korleis teologien utviklar seg i Den norske Kyrkja. Sakte men sikkert skjer det ei bortgliding frå Bibelen som fundament og rettesnor, og sakte (men likevel i skremmande tempo) skjer det ei haldningsendring. Mitt inntrykk er at fokus i dag er meir på det å vere ein sjelesørgerisk og seremonell institusjon. I mange kyrkjer (i alle fall i dei fleste kyrkjene eg har vore i) er det det eg kallar "blodfattig" undervisning. Vi som kallar oss kristne og ynskjer å leve etter Jesu lære, får sjeldan mykje matnyttig i gudstenestene i kyrkja. Kanskje er det berre eg som opplever det slik? Eg veit ikkje.

Eg veit i alle fall at hadde det ikkje vore for bibelgruppa mi, møtene på bedehuset, eigne studier og bibelcamping om sommaren, så hadde eg slite med å halde fokus på Jesus. Akkurat det syns eg likevel er vanskeleg, men eg får dessverre lite hjelp i gudstenesta!

Ein logisk grunn til utviklinga, er at staten styrer mange av dei viktigaste ansetjingane i kyrkja. Biskopane, for eksempel, er det jo regjeringa som set inn. At dei har andeleg vekst og bibeltruskap i fokus når dei vel personar til biskopar, er eg svært i tvil om.

Ein annan grunn er utdanningsinstitusjonane som gir prestane opplæring. Desse er svært ofte liberale og lite fokuserte på bibeltruskap. Det ferskaste eksempelet på dette kunne eg lese i denne artikkelen i Vårt Land i dag. Trist. (Edit: Her kan du lese intervju med Rolf Kjøde, generalsekretær i Normisjon, om hans syn på denne saka)

No kan det hende det sit svært mange rundt om i landet som kjenner det er oppbyggeleg og trusstyrkande å delta i gudstenesta. Eg håpar i alle fall det er mange bibeltru prestar der ute, som ynskjer å gje kyrkjelyden noko meir matnyttig enn svada, liberal teologi og vissvass (jada, eg veit eg brukte tre synonyme ord, men eg ynskte å understreke poenget).

Og så håpar eg stat og kyrkje skil lag så fort som mogeleg. Det er på høg tid at kyrkja får styre i eige hus. Vil ein miste mange medlemer då? Absolutt. Er dette negativt? Kanskje økonomisk, men ganske sikkert ikkje andeleg. Det er på høg tid at kristne i Noreg får skikkeleg opplæring i bibelske sanningar, og får delta på gudstenester som fører oss nærare Jesus og hans vilje med liva våre.

Ei oppfordring: Les i bibelen! Finn ut kva som står, og prøv presten sine ord mot det som står der. Berre dei som talar i samsvar med Bibelen, er verdt å låne øyre til.

Crucified with Christ

As I look back on what I thought was living
I'm amazed at the price I choose to pay
And to think I ignored what really mattered
Cause I thought the sacrifice would be too great
But when I finally reached the point of giving in
I found the cross was calling even then
And even though it took dying to survive
I've never felt so much alive.

Chorus

For I am crucified with Christ and yet I live
Not I but Christ that lives within me
His Cross will never ask for more than I can give
For its not my strength but His
There's no greater sacrifice
For I am crucified with Christ and yet I live

As I hear the Savior call for daily dying
I will bow beneath the weight of Calvary
Let my hands surrender to His piercing purpose
That holds be to the cross but sets me free
I will glory in the power of the cross
The things I thought were gain I count as loss
And with His suffering I identify
And by His resurrection power I am alive

Chorus

Bridge

And I will offer all I have
So that His cross is not in vain
For I found to live is Christ
And to die is truly gain


(Phillips, Craig & Dean)


Her er songen framført (frå youtube):

Statsstøtte som våpen

Eit NLM-arrangement har kansellert avtalen med artist Maria Merete Trøen, etter at dei fann ut at ho skal synge årets "Pridelåt" på Skeive dagar. Dette er i seg sjølv ei ganske logisk avgjerd, sidan Skeive dagar og det dei står for bryt kraftig med dei etiske normene i NLM. Dei står for to så ulike syn på homofilt samliv, at dei ikkje kan foreinast.

Leiar for LLH er raskt ute og seier at dette bør få konsekvensar for statsstøtten til NLM. Grunngjevinga er at NLM er "intolerante" og står for andre verdiar enn det regjeringa gjer. I seg sjølv er jo dette ein ganske hårreisande påstand. Skal alle som står for andre verdiar enn dei regjeringa har, miste statsstøtta? Vil det då seie at viss for eksempel Krf skulle komme til makta, så bør dei stoppe statsstøtta til LLH? Nei, det blir jo heilt vanvittige tilstandar i norsk politikk viss det å vere på same linje er avgjerande for å få statsstøtte.

Tilsvarande kan ein jo tenkje seg at LLH kan havne i same situasjon som NLM er i no. Kva om for eksempel ein av hovudartistane under Skeive dagar gjekk ut i avisene nokre dagar i førevegen og hevda at alle homofile lever i synd og burde blitt blitt behandla, slik at dei endra legning. Kva ville LLH-leiinga gjort då? Ville denne artisten fortsatt blitt godt motteken under arrangementet deira? I så fall, er det ganske inkonsekvent politikk, sidan LLH sjølve kjempar mot slike haldningar.

Er LLH "intolerante" viss dei då avlyser avtalen? Nei, eg trur ikkje det. Dei fylgjer berre si eiga linje. Eg ser det som sjølvsagt at LLH gjer avtalar med personar og artistar som står på deira eiga linje. Akkurat slik NLM gjer det.

Toleranse er eit vanskeleg omgrep, som mange misbrukar. Det er ikkje intolerant å kansellere avtalar med artistar som bryt med eins eige verdigrunnlag. Det er konsekvent.

Toleranse handlar om å tolerere at vi er ulike, har ulike meiningar og haldningar. Eg tolererer LLH sitt arbeid. Dei er ein del av norsk organisasjonsliv, og har full rett til statsstøtte. Så lenge dei fylgjer spelereglane i samfunnet, har dei rett til eksistens og drive med sine aktivitetar. Eg er likevel ikkje einig med dei. Eg står for andre verdiar og etiske normer. Kan LLH tolerere det?

Er det plass til oss verdikonservative i det norske samfunnet? Kan vi bli tolererte? Kan dei som meinar andre ting enn NLM, likevel akseptere at dei får statstøtte til sitt arbeid. Eller er vi blitt eit samfunn som faktisk er intolerant, i den tydinga at alle må meine det same som dei som styrer for å kunne få støtte?

Opp med handa...

...alle som var pittelitt nervøse rett før klokka 18 på laurdag... (Ref: artikkel i Vårt Land)

Eg held mi fint nede, av to gode grunnar:

1) Ingen veit dagen eller timen når Jesus kjem att. Det har Jesus sjølv sagt, og då er det ganske meiningslaust å skulle drive med tvilsom matematikk og ville gjetningar. Ein kan like godt innfinne seg med situasjonen slik den er: Vi vil aldri kunne vite. (Matt 24, 36: Men den dagen og timen kjenner ingen, ikkje englane i himmelen og heller ikkje Sonen, berre Far.)

2) Som kristen er eg slett ikkje redd for "dommedag". Kvifor skulle eg vere det? Jesus har allereie døydd for mine synder, han har vaska meg rein i sitt blod og gitt meg arverett til Himmelriket. Hadde eg stått aleine hadde eg nok vore livredd. Heldigvis står eg ikkje aleine, Jesus dekkjer meg. Eg stoler på dei løftene han har gitt i Bibelen (t.d: den vesle bibel: "... for at kvar den som trur på han, ikkje skal gå fortapt, men ha evig liv")

Det er ikkje dumt å ha fokus på Jesu gjenkomst, slett ikkje. Som kristne skal vi leve i forventning, og glede oss til denne dagen. Vi må også vere vitner for han, og vise flest mogleg kor viktig det er å vere klar når Jesus kjem att.

For Jesus kjem att. Vi veit berre ikkje når.

Prest eller ikkje prest, det er spørsmålet

I dag skal ein mykje omtala prest halde avskjedstale i Vålerenga kirke i Oslo. Etter mange kontroversar og uttalar på tvers av kyrkja si linje, vart han i fjor haust sagt opp. Eg skal ikkje hive meg inn i den debatten. Eit anna spørsmål opptek meg mykje meir enn denne enkeltsaka: Kva vil det seie å vere prest?

Å vere ansatt som prest i den norske kyrkja skulle i utgangspunktet kvalifisere til å kunne kalle seg prest. Men kva om ein ikkje lever opp til den oppgåva ein har som prest? Er ein då prest lenger? Det er ikkje så enkelt å seie opp ein ansatt i ein organisasjon. Det skal vere mykje feil før ein går til det steget.


I den kristne kyrkja, og no tenkjer eg ikkje på Den Norske Kyrkja eller andre organisasjonar, er tydinga "prest" ei anna enn den meir snevre definisjonen "leiar for ein kyrkjelyd". I følgje Bibelen er alle kristne prestar (Sjå for eksempel Op 5, 10). Vi har alle, som Jesu etterfylgjarar, eit kall til å vere prestar for vår Gud. Liva våre skal vere vitne for han, og kvar dag ei gudsteneste til ære for Gud. Ein person som forfalskar Bibelen, talar mot Guds ord, fornektar Jesus og hans offer eller leier menneske vill, kan ikkje vere prest (Utan at eg no set meg som dommar over førnemnde prest, og seier at han har gjort dette. Eg kjenner ikkje godt nok til hans virke til å kunne uttale meg om det, eg veit berre det eg har høyrt i media).

Å vere prest er altså ei stillingsuavhengig teneste, knytt til det å vere etterfylgjar av Jesus. Det handlar ikkje om å vere hyrde for ein kyrkjelyd eller leie ei samling i ei kyrkje. I utgangspunktet. Heldigvis er det mange av dei ordinerte prestane som også er prestar på ekte, og prøver å leve etter Jesu lære.

Eit litt anna perspektiv: Eg kan i grunn ikkje forstå at personar som ikkje trur at Bibelen er Guds ord, eller ynskjer å leve som prestar for Gud, skulle ha noko interesse av å vere prestar i ei kristen kyrkje?

Til slutt eit dikt (ein song) som eg meinar fortel litt om den kristne, almenne prestetenesta:

Kvardagskristen vil eg vera
Syn for segn det krev Guds ord
Samklang mellom liv og læra
Det er himmelsong på jord
Som den djupe fjord kan greia
Spegla himlen høg og blå
Skal ein kvardagskristen spreia
Festglans kring det kvardagsgrå

Kvardagskristen, døypt til yrke
Fødd til kjærleik, skapt av Gud
Vigslar heim og hall til kyrkje
Kjøkenkrå og handelsbu
Mynt og vara får Guds stempel
Fals og fusk på døri må
Altarljoset i Guds tempel
Festglans gjev det kvardagsgrå

Sjå, der kjem ein sjuk og fattig
Der kjem ein som spør om råd
Der ein sviken, der ein hatig
- Her er nok for offerdåd!
Lokka smilen gjennom tåra
Så me himmelsk glans får sjå
Trengsla kring oss får forklåra
Festglans i det kvardagsgrå

Kvardagskristen vil eg vera
Syn for segn det krev Guds ord
Samklang mellom liv og læra
Det er himmelsong på jord
Og når så min kvardagsbunad
Skal for himlen skiftast om
Strålar bjart kring livsens kruna
Festglans i Guds herlegdom

(Dikt av Matias Orheim, 1916)

Ny grunnlov i Ungarn

I går kunne vi lese ei gladmelding i avisa Dagen. Ved nyttår trer nemleg ei ny grunnlov i kraft i Ungarn, og denne grunnlova slår fast at menneskelivet skal beskyttast "frå unnfanginga av". For oss som er glade i barn, var dette ei svært god nyhende. I Ungarn går dei yngste av oss ei litt tryggare tid i møte, der beskyttelsen av menneskelivet altså skal gjelde heilt frå livet startar.

Eg meinar: Det skulle då også berre mangle! ALLE menneske skulle hatt krav på vern frå unnfanginga av. Eg er glad på ungarske babyar sine vegne, samtidig som eg veit at vegen fram til rettsvern for dei minste barna i dei fleste andre europeiske land dessverre er lang. Menneskevern og respekt for Guds skaparmakt er ikkje av dei dydane som står høgast i kurs i vår "moderne" verd. I staden bevegar vi oss stadig nærare eit sorteringssamfunn (Ja, altså, sorteringssamfunn har vi allereie, men det vert stadig meir hjarterått ovanfor dei svakaste av oss. Jfr. for eksempel debatten om endå tidlegare ultralyd. Kva skal det vere godt for, om ikkje for å kunne sortere vekk "uynskte barn" endå tidlegare og meir effektivt?)

I Sverige mistar helsepersonell no reservasjonsretten ved fosterdrap. Eit lyspunkt, om enn aldri så svakt, er det at ein biskop reagerar negativt på avgjerda (sjå denne artikkelen frå Vårt Land) Det er flott at det kjem protestar, men kva hjelper det i den store samanhengen?

Slike lover er til å grine av, og eg gjer det også. Neste gong vemodet kjem over meg, skal eg prøve å finne litt trøyst i Ungarn si lovgjevande forsamling, som vågar å gå mot straumen, og den svenske biskopen og andre som i det minste hevar stemma i protest når utviklinga går feil veg. Og så vil eg be for alle dei små babyane som lever i livsfare utan rettsvern. Og så vil eg be om at eg må våge å kjempe for menneskeverdet, uansett kva dei politisk korrekte og akk så kortsynte menneska seier.

Abraham

Ein far og ein son
på Moriafjellet
Aleine med elden
og veden og kniven
Eit offer, eit mord
Å Abraham
Korleis kan du gjere dette?

Ein far og ein son
på Moriafjellet
Aleine med elden
og blodet og korset
Eit offer, eit mord
Å Abraham
Gud ofrar son sin - for deg!


(Bilete: Jan Lievens - Abraham og Isak)

Drap med bismak

Det er mildt sagt ingen hemmelighet at USA har spora opp og drepe Osama Bin Laden. I ein stille og roleg landsby i Pakistan, blant menneske som ikkje ante at han var der, heldt han seg i skjul, heilt fram til natt til i går. Nyheita var nok kjærkomen for dei amerikanske generalane, og kanskje særleg for president Obama. Ei fjør i hatten, og kanskje nokre fleire veljarar til haustens presidantval?

Eg forstår godt at mange er letta over at Bin Laden er eliminert. Han var hjernen bak det forferdelege angrepet på World Trade Center i New York i 2001, og har vore ein jaga mann sidan den gong. Likevel er det med undring og vemod eg ser reportasjar frå USA, der menneske jublar og feirar drapet på terroristen.

No støttar eg slett ikkje terrorisme. Ikkje det spor. Eg meinar tvert om at vald og våpenbruk er av det vonde, og bør begrensast så sant som råd er. Då tvillingtårna i New York rasa, gjekk det ei sjokkbølge gjennom den vestlege verda. Samtidig kunne vi sjå tv-bilder frå Damaskus og Jordan og Afghanistan, der menneske jubla og feira. Over to tusen menneske vart drepne, og så såg nokon det som ein grunn til å feire? Det heile var ei ganske bisarr oppleving.

Ikkje mindre er det like bisarrt å sjå menneske i den vestlege del av verda, min del av verda, gå ut i gatene og feire at ein mann er blitt drepen. Dei to gatene, gata i Damaskus og gata i New York, smeltar saman, og eg registrerar nok ein gong at det er visst ikkje så stor skilnad på oss menneske, trass alt. Det eine folket er ikkje betre enn det andre.

Eit anna perspektiv som også må takast med, og som er meir alvorleg enn det at folk jublar, er det at her har dei drepe ein mann som ikkje vart kjent med Jesus. Dei tok frå mennesket alle sjansar til å møte tilgjeving og rensing for synd. Alle sjansar til å bli født på ny og bli kjent med Gud er no over. Mannen var terrorist, sant og visst, men var han mindre elska av Gud av den grunn? Hadde Gud gitt han opp? Eg trur ikkje det. Har vi andre då nokon rett til å ta livet hans, og ta frå han alle sjansar til å omvende seg?

Eg trur Jesus grein då Osama Bin Laden vart skoten. Nok ei tapt sjel.