mandag 18. april 2011

Instruksjonsboka

(Ei likning om liberal teologi)

Lengst inne i ein fjordarm, i ei lita og grisgrendt bygd, var det ein gong eit koseleg lite samfunn med jordbrukarar. Dei hadde fått jorda av kongen i den store byen, og hadde dyrka opp den marka dei kunne få tak i på den vesle plassen. I utgangspunktet visste dei ikkje korleis jordbruk skulle drivast, men kongen sendte frå tid til anna agronomar og andre fagpersonar inn til dei, heilt til dei hadde lært. Ein gong kom han til og med sjølv og besøkte dei, og lærte dei lure måtar å pløye jorda på. Alt det som fagpersonane og kongen sjølv kunne fortelje om drift av jorda, skreiv dei ulike bøndene ned etter kvart. Til slutt vart dei einige om å samle alle dei gode råda og instruksjonane i ei eiga bok, slik at alle kunne få del i all kunnskapen. Som tenkt, så gjort. Til slutt sat alle gardane med kvar si instruksjonsbok, og kunne kikke i den når dei trengte gode råd eller friske opp att gamal kunnskap.

Åra gjekk, og generasjon etter generasjon fortsatte å drive gardane i den vesle bygda. Sønene og døtrene lærte faget av sine foreldre, og instruksjonsbøkene gjekk i arv. Dermed vart kunnskapen og erfaringane ført vidare frå slekt til slekt.

Hundreåra gjekk, og folk levde arbeidsomme, strevsame og lukkelege liv på dei ulike gardane. Så ein dag var det ein av sønene som skulle ta over ein gard, som stilte seg svært tvilande til den kunnskapen han hadde fått lære, og til det han kunne lese i instruksjonsboka. Det er så lenge sidan boka er skriven, tenkte han, korleis kan eg vite at det som står der er den luraste måten å drive jordbruk på? No veit vi jo så mykje meir enn det dei visste då, det kan då umogeleg vere aktuelt lenger? Og korleis kan vi i det heile vite at alt er råd frå kongen, kan det ikkje like godt vere ideear bøndene på den tida kom på sjølve? Den unge mannen gøymde boka vekk i eit skap, og begynte å drive gården ut frå det han tykte måtte vere mest fornuftig. Han fekk også andre med på dei same tankane, så etterkvart var det mange bønder som gjekk nye vegar og begynte å eksperimentere med framgangsmåtane.

Ein meinte at det måtte då vere mykje lurare å så ut kornet før ein pløygde, ein annan sa at det var då slett ikkje sikkert at ein trengte så i det heile. Tredjemann tykte synd på oksane og hestane, så han slepte dei fri, og begynte sjølv å dra plogen. Fjerdemann tykte det var mykje kjekkare å ha fest og leve gode dagar, enn å sveitte og streve på åkeren. Dette såg naboane, og fulgte hans eksempel. Dei hadde ein vidunderleg fri og lukkeleg vår. Sommaren var deilig, med hagefestar og badeturar og konkurransar og bryllup og så mykje moro at dei heilt gløymte av heile jordbruket. Hausten var den mest avslappa dei nokon gong hadde hatt. Instruksjonsbøkene støva ned, saman med ubrukte rekneskapsbøker og ubrukt såkorn. Folket var lukkeleg, og meinte at dette måtte då vere ein mykje betre måte å leve livet på, enn den strevsomme og livskuande måten som kunne lesast i instruksjonsbøkene. Livet var endeleg godt å leve!

Så kom vinteren. Dei store kornsekkane begynte å bli slunkne, potetbingene stod ufyllte og stabbura var like tomme som då dei vart bygde. Plutseleg var det ikkje nokon grunn til å feire, og familie etter familie såg seg nøydde til å forlate gård og grunn og søke lukka ein annan stad. Til slutt låg bygda der brakk og stille. Husa stod tomme tilbake, og instruksjonsbøkene var det ingen som hugsa å ta med.