Rettsstaten

Eg har lese ein del ulike innlegg rundt den komande rettssaka mot terroristen Anders Behring Breivik, både i aviser og på facebook. Meininga er delte når det gjeld ynskjet om straff. Nokre få har kome med ynskje om dødsstraff, noko som ikkje har blitt praktisert i Noreg sidan 2. verdskrigen. Andre ynskjer å utvide strafferammene, slik at domsutmålinga står i forhold til forbrytinga. Dei hevdar at ein reell livstidsdom vil vere på sin plass, altså ein dom som ikkje gir mogelegheit for lauslating i det heile. Eg har også lest argument for domsutseiingar som liknar dei ein kan lese frå amerikanske rettssalar, noko den dur som 76 gonger 21 år. Altså ein livstidsdom per drap.

I Vårt Land i dag kan vi lese at politiadvokat Christian Hatlo hevdar siktinga kan bli utvida til brotsverk mot menneskeheita, med ei strafferamme på 30 år. (Artikkel) Dette vil i så fall bli første gong at den nye paragrafen vert brukt i Noreg.

Uansett om denne paragrafen vert brukt eller ikkje, meiner eg det er viktig at vi følgjer norsk rettspraksis så tett som råd. Voldsverka til Breivik er uhyrlege, og denne saka manglar sidestykke i norsk moderne historie. Heldigvis, får eg vel tilføye då. Likevel bør vi møte angrep på det norske demokratiet med statsministeren kallar for "endå meir demokrati". Breivik må bli stilt for ein heilt vanleg norsk domstol, og få ein dom etter norsk lov.

Dødsstraff er ein barbarisk måte å utøve justis på. Å drepe den tiltalte vil vere det same som å senke seg ned på nivå med dei handlingar han står tiltalt for. Breivik er ein mordar, men det er ikkje det norske folk. Vi må framheve rettferdig og ein demokratisk rettsstat, og dei norske verdiane må komme i høgsetet. Drap er ikkje ein norsk verdi, det er noko vi vil unngå. Altså vil det å idømme Breivik dødsstraff vere eit brot med det norske verdigrunnlaget, og føre oss meir i den retninga som Breivik ynskjer. Og etter det eg har lest om hans meiningar, er ikkje det ei god retning.

Uansett korleis ein argumenterer og spekulerer, så er det lite vi kan påverke dette likevel. Heldigvis. Domstolane kjem til å fylgje norsk lov, Breivik kjem til å få ein rettferdig dom, og mest sannsynleg kjem han til å sitje bak murane resten av livet. Eg har stor tiltru til det norske rettsvesenet.


Breivik uttalte til advokaten sin i går, at han rekna med å bli skoten på veg til rettsalen (Aftenposten-artikkel) Så skjedde ikkje, og eg håpar det aldri skjer. Det er ikkje slik vi møter forbrytarar i Noreg. Kven som helst går ikkje rundt med våpen. Det er ikkje tradisjon for dette i Noreg, og det er eg glad for. Etter denne hendinga har eg fått augene endå meir opp for dei norske verdiane, og ein restriktiv våpenpolitikk er ei av dei sidene eg er svært glad for. Eg er også glad for utspela til leiarane våre dei siste dagane, der dei har lagt vekt på demokrati og fridom og rettferd, og lagt vinn på at hevn ikkje er vegen å gå. Breivik kjem ikkje til å bli skoten av ein nordmann, for nordmenn går ikkje rundt og skyt kvarandre, sjølv om han ser ut til å tru dette.

At mannen si forståing av verda er litt på sida av den vi andre har, viser også dei tankane som kjem fram mot slutten av artikkelen. Breivik trur det er vanleg med tortur i norske fengsel. Dette vitnar om manglande forståing for norsk rettspraksis.

Slik eg har forstått det, ut frå det eg har høyrt om det såkalla "manifestet" Breivik har skrive, har han tydelege forhåpningar til den komande rettssaka som ein talarstol for ideane sine. Eg er ikkje så redd for at han skal få framføre meiningane sine, det kjem berre til å avsløre han som ein forvirra og forvilla person. Skulle nokon bli inspirert av det han seier, må dei allereie vere temmeleg forvirra. Eg trur ikkje han klarar å overbevise vanlege fornuftige menneske om at det han meiner er lurt.

Mannen vil få sin dom, og den håpar og trur eg vert rettferdig.